"Kış Lastiği Genelgesi" DEĞERLENDİRME:

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından 27 Kasım 2012 tarihinde "Kış Lastiği ve Uygulamalarına İlişkin 2012/KDGM- 07/DENETİM numaralı Genelge" yayınlanmıştır.

Aynı genelge 10 Aralık 2012 tarihinde "Bazı araç türleri için Kış Lastiği temininde güçlükler yaşandığı müşahade edilmiş, taşıt sahiplerinin madur olmaması için bahse konu genelgenin – iki maddesinin- değiştirilmesi uygun görülmüştür" açıklamasıyla değiştirilmiştir. Bu genelgeyle Kış Lastiği tanımı yapılmış ve araç sınıflarına göre uygulamanın nasıl yapılması gerektiği açıklanmıştır.

KIŞ LASTİĞİ GENELGESİ’NE GÖRE ARAÇ SINIFLARI İÇİN İSTENEN LASTİKLER:
UDHB’nın son değişiklikleriyle ticari taşıtlar için Kış Lastiği düzenlemesi aşağıdaki gibidir:

TÜRKİYE’DE VE AB’DE "KIŞ LASTİĞİ" TANIMI:

Küçük ve orta taşıtlar için; AB ülkelerinde "Kış Lastiği" tanımı vardır ve M+S işaretleri birlikte lastik üzerinde aranır. Belirli test şartlarını sağlayan lastikler bu işaretleri taşıyabilirler. Almanya ve Avusturya’da lastik üzerinde tek başına M+S yeterli görülürken, Avusturya ek olarak min.4mm diş derinliğini şart koşmaktadır.

Ağır Taşıtlar için; Almanya ve Avusturya’da AYA≥3.5t olan araçlarda çeker dingil lastiklerinde M+S işareti yeterli görülür. AB ülkelerinde ve ülkemizde üretilen kamyon ve çekicilerin çekiş olan dingillerindeki lastikler fabrika çıkışı M+S olarak çıkmaktadır, yani bu araçların lastikleri kış şartlarına uygun görülmektedir.

Lastik üreticileri ve bağlı oldukları birlikler Ağır Taşıt tipi Kış Lastiklerini, kendi test metodlarına göre geliştirip ürettikleri "M+S Lastiği" , "M+S Kış Lastiği" ve son yıllarda artan bir şekilde ilgili AB standartlarına göre ürettikleri " M+S Kış Lastiği" olmak üzere üç grup halinde listeler halinde yayınlamaktadırlar.

Römorklar için; AB ülkelerinde Yarı-römork ve römorklar Kış Lastiği kapsamı dışında tutulmuştur. Elektronik Stabilite Programı ESP’nin çekici ve römorklarda 2015 ve 2016’da zorunlu tutulması ve çekicideki ESP’nin bazı kritik durumlarda römorka bağımsız fren yaptırması nedeniyle O3 ve O4 sınıfı römorklara da zorunluluğun gelmesi beklenmelidir.

UDHB "Kış Lastiği Genelgesi"nin Orta Avrupa’daki benzer düzenlemelere kıyasla:

- Motorlu Ağır Ticari Taşıtlarda ; aynı seviyede,
- Yarı-römork ve Römorklarda ; daha ilerde, (1.12.2014’den itibaren)
- Otomobiller ve Hafif Ticari taşıtlarda ; aynı seviyede
Sonuç olarak; (Lastik Diş Derinliği hariç) aynı seviyede olduğu değerlendirilebilir.

HAFİF TİCARİ TAŞITLAR İÇİN KIŞ LASTİĞİ VE M+S LASTİĞİ KARŞILAŞTIRMASI :

1) M+S lastiğinin standardı olmadığı için gerçek bir " M+S Kış Lastiği" şartlarını sağlayıp sağlamadığı belli değildir.
2) Kış lastiği sembolünü taşımayan M+S lastiklerinin kar üzerinde fren mesafelerinin yaz lastiklerinden daha kısa , ancak kış lastiklerinden daha uzun olduğu , yazın da yaz lastiklerinden daha uzun mesafede durdurduğu saptanmıştır.
3) "Kış Lastiği" sembolünü taşımayan M+S "Dört Mevsim Lastikleri" nin kışın kötü bir Kış Lastiği , yazın da kötü bir Yaz Lastiği olduğu mutlaka bilinmelidir.
4) Öte yandan Hafif ve Orta ticari taşıtlar için yeterli görülen M+S 'in;
- dileyen lastik üreticisi tarafından rahatlıkla kullanılabilmesi,
nedenleriyle "Kış Lastiği" beklentisindeki tüketicilerin yanıltılmasına yol açabileceği veya tüketicinin yanıltılmasını önleyemeyeceği açıktır.

AB ÜLKELERİNDE M+S LASTİĞİ NASIL DEĞERLENDİRİLİYOR?

1) Almanya’nın 2006’daki Birinci Düzenleme ve ardından Aralık 2010’da yaptığı İkinci Düzenlemedeki hatalardan ders çıkarılmalıdır. Birinci Düzenlemede "Kış şartlarına uygun lastik" gibi muğlak bir tanım yapılmış ve büyük kavram karışıklığına neden olmuştur. Birinci Düzenleme "kavram karışıklığına neden olduğu" gerekçesiyle Aralık 2010’da bir yerel mahkeme kararıyla bozulmuş, ardından hükümet tarafından acilen yapılan İkinci Düzenleme ile de , tahminen fabrika çıkışı M+S Dört Mevsim Lastiği takan SUV araç üreticilerinin etkisiyle, "Lastiklerde M+S işareti olması ve Azami Yüklü Ağırlığı 3.5t üzeri araçlara sadece çekiş olan tekerleklere takılması yeterlidir" gibi trafik güvenliği uzmanlarını hayal kırıklığına uğratan eksik bir düzenleme yapılmıştır.

2) Almanya’da M+S Lastiği yeterli iken, hangi lastik takılı olursa olsun, kaygan yolda yetersiz lastik kullanımından dolayı trafiği aksatan sürücülere , Kış Lastiği takmayanların iki katı, yani € 80.- trafik cezası kesilmektedir. Bu ceza sürücüleri "kaygan yolda bırakmayacak Kış Lastiği" seçimine teşvik etmektedir. Bizim mevzuatımızda bu tür bir caydırıcılık yoktur.

3) Avusturya’da da M+S lastiği yeterli görülürken 4mm minimum diş derinliği şartı vardır.

4) ACE (Auto Club Europa) nın yayınlamış olduğu bir test sonucuna göre karlı yolda Kış Lastiği ile 50km/h hızdan yapılan frenlemede durma mesafeleri;
8mm diş derinliği ile 26.2m iken, 2mm diş derinliğinde 37.6m ölçülmüştür.

UDHB’NIN 10.12.2012 TARİHLİ DEĞİŞİKLİĞİNİN DEĞERLENDİRMESİ:

Yarı- Römork ve Römorklar için şart koşulan M+S lastiğinin ötelenerek 1.12.2014’den itibaren istenecek olması olumludur. Bu tarihe kadar yerli lastik üreticilerinin her ölçüde römork için M+S lastiği üreterek Avrupa’ya da ihracat yapabilecek bir gelişmişliğe ulaşması beklenebilir.

27.11.2012 tarihli "Kış Lastiği Genelgesi"nde 10.12.2012 tarihinde yapılan son değişiklikle Otomobil ve Hafif Ticari Taşıtlar için "Kış Lastiği" tanımına "M+S" Lastiği de eklenmiştir.

Bazı lastik üreticilerinin alıcının talebi üzerine yaz lastiğinin yanaklarına M+S logosu vurdukları Alman lastik basınında (Neue Reifenzeitung / Eylül 2013 / Sayfa 54) yeralmıştır.

Dergi yetkilileri bir üretici ziyareti sırasında, bariz Yaz Lastiği üzerine M+S logosunun vurulduğunu saptadıklarını, bunun nedenini sorduklarında da "ithalatçı müşteri isteği" diye yanıt aldıklarını, ithalatçının da ABD’li olduğunu öğrendiklerini yazmışlardır. Bu güncel örnek M+S logosunun güvenilirliği hakkında bilgi vermektedir.

Yetersiz lastik tutunması nedeniyle kaygan yolda trafiği aksatan sürücülere ek ceza kesilmesi ve en az 4mm lastik diş derinliği aranması gibi iki destekleyici unsuru olmayan 2.Düzenleme’nin, küçük ve Hafif Ticari Taşıtlarda M+S lastiğini yeterli görmesi ne yazık ki, "Kış Lastiği Genelgesi" ni "Dört Mevsim Lastiği Genelgesi" durumuna indirmiştir.

2012-2013 kışında devreye alınabilmesi için 2012 baharında yayınlanması gereken düzenlemenin geç yayınlanmasından dolayı ortaya çıkan karaborsa ve kıtlığın çözümünün Kış Lastiği tanımının M+S "Dört Mevsim Lastiği" seviyesine indirilmesinde aranması, kışın trafik güvenliğini yükseltmek amacıyla yola çıkılan bu düzenlemeyi, amacından uzaklaştırmaktadır.

Çünkü;

- Küçük ve Hafif Ticari araçlarda "yazın ve kışın kullanılabileceği" tavsiye edilen M+S Lastikleri kışın Kış Lastiğine ve yazın da yaz lastiğine göre kötü sonuçlar vermekte ve fren mesafesini uzatmaktadır.

- Kışın trafik güvenliğini artırması düşünülen M+S Lastiği, kışın kış lastiğine göre yazın da yaz lastiğine göre trafik güvenliğini azaltacaktır.

"Kış Lastiği Genelgesi" için öneriler:

- Hafif Ticari Taşıtlar için UDHB’nın 27.11.2012 tarihli " M+S Kış Lastiği " tanımına geri dönülmelidir,

- Kış Lastiğinde en az diş derinliği, hafif taşıtlarda 4mm, ağır taşıtlarda çeker dingilde 5mm olmalıdır,

- Kış lastiğinde yaş sınırı, örneğin 6 yıl, getirilmelidir,

- Lastikleri takan Araç veya Lastik servisleri tarafından doldurulmuş "Kış Lastiği Denetim Belgesi" bulundurulma zorunluluğu getirilmelidir,

- Ağır taşıtlarda önde de "M+S" Lastiği takılması zorunluluğu getirilmelidir,

- Sigorta mevzuatında düzenleme yapılarak "Kış Lastiği Genelgesi" ne aykırı durumlarda Kasko Sigorta hasar ödemelerinin tamamen veya kısmen yapılmaması şartı getirilmelidir.

- Araç Üreticileri, Lastik üreticileri ve dağıtıcıları; ağır taşıtlar için önerdikleri ve "Kış Lastiği Genelgesi" şartlarını sağlayan Çeker Dingil (isteğe bağlı Ön Dingil için de) "M+S" , "M+S Kış Lastiği" ve " M+S Kış Lastiği" listeleri yayınlamalıdır.

- Özellikle Hafif Ticari Taşıtlarda Kış Lastiği takılırken aracın fabrika çıkışı lastiğinin taşıma kapasitesi, yani "Yük İndeksi" değeri esas alınmalıdır. "Yük İndeksi" düşük lastik kullanımı önlenmelidir.

- Kış Lastiği takılırken aracın fabrika çıkışı lastiğinin hız sınırı, yani "Hız İndeksi"değerinden düşük lastik kullanılırsa, sürücünün görebileceği bir yere yeni "Hız İndeksi" ve hız sınırını gösteren bir çıkartma yapıştırılmalıdır.

Üç Tepeli Dağ içinde Kar Tanesi . 3PMSF (Three Peak Mountain Snow Flake)